De Romaanse kerk*** van vóór 1150, verbouwd voor het eerst rond 1180 en daarna in de laat Romaanse stijl rond 1230. In 1352 wordt over de parochiekerk geschreven en de parochie wordt ook over de hele 15de eeuw vermeld. In de periode daarna is de kerk alleen zelden nog verbouwd; in de 16de eeuw is de oorspronkelijke herentribune tot het koor verbouwd, in 1708 is een wenteltrap naar de toren gebouwd, een voorhal bijgebouwd en de sacristie en een nieuw dak op de toren gezet. De sacristie sloot oorspronkelijk aan op het ingangsportaal in de muur aan de noordkant, maar het portaal is bij het restaureren van de kerk in 1950 - 1953 na het afbreken van de sacristie dichtgemetseld.
Het is een langwerpige kerk met één schip, een apsis met twee treden en een prismatische toren aan het westelijke front. De apsis en het schip zijn niet gepleisterd. De apsis is opgesierd met architectonische elementen die net als het gedeeltelijk bewaard gebleven portaal in de noordelijke muur uit de verbouwing in 1240 dateren. Boven het portaal is aan de buitenkant een reeks stenen reliëfs met dierlijke motieven bewaard gebleven***, van het einde van de 12de eeuw. De reliëfs lijken qua inhoud en vorm bijzonder op de reliëfs in de St. Jacobskerk van de benedictijnen in het Duitse Regensburg.
Het schip van de kerk heeft een plat plafond, de ruimte onder de toren opent zich met een halve ronde en met een Romaanse tribune. De oorspronkelijke tribune was van hout, toegankelijk zowel via de trap vanuit het schip als door het nu al dichtgemetselde portaal in de noordelijke muur vanuit het aanliggende hof. De oorspronkelijke houten tribune is waarschijnlijk door brand van het aanliggende hof vernield, wat wij van de verbrande balk boven de ingang af kunnen leiden. De triomfboog is in enkele trappen gebouwd en de apsis is met een conchoïde gewelfd. In het schip en het presbyterium zijn unieke Romaanse wandschilderingen**** bewaard gebleven, ontdekt in 1944, daarna door František Fišera gerestaureerd. De schilderijen zijn in twee fases uitgevoerd, met een tussenpauze van ongeveer vijftig of zestig jaar. De schilderijen van de eerste fase zijn van de tijd toen de kerk na de helft van de 12de eeuw afgebouwd was en daar horen bij de versieringen van de apsis, triomfboog en de meeste schilderingen aan de zuidelijke en noordelijke wand; deze schilderingen komen van de hand van twee meesterschilders, wiens werk in de compositie verschilt, de figuren zijn anders gekarakteriseerd en de wijze van schilderen is ook verschillend. De schilderingen van de eerste fase staan qua stijl dicht bij de schilderkunst van Salzburg rond de helft van de 12de eeuw. De tweede fase van de schilderingen komt uit de periode rond 1240. Deze zien wij aan de westelijke muur, onder het koor, zij vormen een draperie van het emporium en zijn aan de noordelijke en zuidelijke wand; ook deze schilderingen komen niet van de hand van één kunstenaar en zij maken bewust de oudere schilderingenlaag na. Er zijn de volgende afbeeldingen te zien: Majestas Domini, enkele apostellen met de buste van Christus in het midden en de legende van St. Jacob (in de apsis), de christologische cyclus (aan de zuidelijke en noordelijke wand), de legenda van St. Nicolaas (aan de westelijke wand), de doop van Christus (aan de zuidelijke wand) en de iconografisch onduidelijke gedeelten onder het koor. Aan de noordelijke wand is daarnaast nog een barok schilderij van St. Norbert bewaard gebleven, daterend uit de verbouwing na 1708.
Behalve de oorspronkelijke Romaanse stenen mensa in de apsis zijn in de kerk geen interne inrichtingen.
St. Jacobskerk is in de zeldzame Romaanse stijl bewaard gebleven, en dankzij de unieke versieringen (stenen reliëfs en schilderingen) van het einde van de 12de eeuw is het één van de meest bijzondere Romaanse monumenten in de Tsjechische Republiek. Het oudste bewijs van de Romaanse schilderkunst in de Tsjechische Republiek zijn de schilderingen in de kapel van de H. Catharina in Znojmo uit 1134. Het feit, dat de versieringen van de St. Jacobskerk in Rovná slechts enkele jaren jonger zijn, onderstreept des te meer de betekenis ervan (in oudere litteratuur wordt vermeld dat in de 271 Romaanse gebouwen in de Tsjechische Republiek slechts 9 de Romaanse schilderingen hebben; dit aantal kan echter nog veranderen, daar men nog steeds met onderzoek bezig is en iets kan ontdekken). Naast de kunsthistorische betekenis is de kerk ook een bijzonder sfeervol gebouw midden in de prachtige omgeving in de buurt van de rivier Sázava. Ik hoop dat het altijd zo blijft.
Een rondleiding in de kerk is op afspraak met mevrouw Marie Studničková mogelijk, tel.: 602 861 382 of e-mail: marickova@centrum.cz.